Effectief communiceren draait om het op een goede manier een boodschap kunnen overbrengen op een ander. En ja, dat kan soms nog wel eens lastiger zijn dan we in eerste instantie denken. Het is namelijk meer dan alleen de gedachten die plaatsvinden in je hoofd vertalen naar woorden en die vervolgens uitspreken.

 

De smeerolie van de mens is en blijft communicatie. Zonder effectief communiceren bestaat er geen leven. Niet-communiceren bestaat niet, want dat zegt ook al iets. We communiceren met alles wat we hebben, niet alleen met woorden, maar ook met onze intonatie, houding, gezichtsuitdrukking, handgebaren, kleding en nog veel meer. Het doel van effectief communiceren is afstemming. Dit blijkt keer op keer weer zeer complex te zijn en daarmee ook enorm interessant. Wie goed kan communiceren in iedere situatie heeft een voorsprong en zal zijn of haar doelen gemakkelijker bereiken dan anderen die minder effectief communiceren. Je zou kunnen stellen dat de kunst van effectieve communicatie je een onderscheidend vermogen geeft in een concurrerende arbeidsmarkt. Jouw toegevoegde waarde voor een organisatie neemt met effectieve communicatie exponentieel toe. Uw communicatie vaardigheden worden pas echt op de proef gesteld wanneer er veel op het spel staat, de meningen uiteen lopen en de emotionele spanning stijgt. Vaak bepalen deze gesprekken of een project zal slagen, of we kunnen samenwerken, of we beoogde resultaten gaan halen en of de relatie goed blijft.

 

Wat maakt effectief communiceren nu zo lastig?
Natuurlijk heeft het te maken met de complexiteit van de mens zelf. Bedenk alleen al dat ieder persoon een eigen referentiekader heeft. Computers die communiceren hebben nagenoeg hetzelfde protocol, maar de computer van de mens (lees het brein) is bij iedereen anders geprogrammeerd. Een boodschap die duidelijk wordt uitgesproken kan dus door iedereen anders worden opgevat. Dit is nog maar stap één van de complexiteit van effectief communiceren. Want wat dacht u van de menselijke emoties? Wanneer die in het spel komen wordt het nog veel complexer. Wanneer je je aangevallen voelt, beledigd of onterecht beschuldigd kan het bloed gaan koken. Het zuurstof wordt letterlijk onttrokken aan je hersenen en je spieren worden gevoed met adrenaline. Je reptiele brein neemt de communicatie over. Instinctief schiet je in de modus van vluchten of vechten, zo is de natuur.

 

Tijdens dit soort gesprekken blijkt dat mensen het lastig vinden om in dialoog te blijven, echt te luisteren en te werken aan de gezamenlijke uitgangspunten, gezamenlijke doelen. Terwijl dit juist vaak enorm belangrijke momenten zijn, ‘cruciale’ momenten.

Als men zich niet veilig voelt doordat de spanning oploopt, is men geneigd de natuurlijke impuls te volgen. Twee basisgedragingen zijn dan in ieder gesprek en of vergadering terug te zien en te horen. Enerzijds is men geneigd inzichten voor zich te houden tijdens cruciale gesprekken. Men besluit dingen niet te zeggen: ‘Het heeft toch geen zin’, ‘Er wordt toch niet geluisterd’ en meer van dit soort gedachten en of uitspraken. We noemen deze vorm van gedrag ‘vluchtgedrag’. Men deelt de zorg en of ergernis bijvoorbeeld wel bij het koffiezet apparaat, of thuis, maar het echte probleem wordt nog niet opgelost. De andere vorm van gedrag is het tegenovergestelde, namelijk ‘vechtgedrag’. Tijdens vechtgedrag uit men juist wel wat men denkt, maar op zo’n manier dat dit tot discussies leidt, of de ander klapt dicht, het kan persoonlijk worden opgevat. Onder het mom: ‘Ik ben gewoon eerlijk, ik zeg wat ik denk’, wordt het vechtgedrag veelal goedgepraat.